Phát triển năng lực học sinh là một nhiệm vụ quan trọng đối với các trường
phổ thông, đặc biệt là cấp tiểu học - cấp học nền tảng giúp học sinh
hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu
dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản
để học sinh tiếp tục học trung học cơ sở.
Thầy giáo
Phan Anh Xuân và cô giáo Dương Thị Việt Hà đã hướng dẫn khái quát các nội dung
cần biết-hiểu và vận dụng trong quá trình dạy học như:
1. Dạy học theo định hướng
phát triển năng lực học sinh gồm hoạt động dạy của người dạy và hoạt
động học của người học. Hoạt động dạy và hoạt động học có mối quan hệ chặt chẽ
với nhau, thể hiện ở mối quan hệ tương tác giữa các thành tố: mục tiêu, nội
dung, Phương pháp, hình thức, phương tiện và kết quả. Chú
trọng mở rộng hoạt động dạy học hướng nội dung bằng cách tạo một môi
trường, bối cảnh cụ thể để học sinh được vận dụng kiến thức, sử dụng kĩ năng và
thể hiện thái độ của mình.
2. Các năng lực cần hình thành và phát triển cho học sinh thông qua môn Toán,
Tiếng Việt, hoạt động ứng dụng, hoạt động đọc sách.
- Môn Toán: Năng lực tư duy toán học; giải quyết vấn đề; giao tiếp toán học; sử dụng các công cụ, phương tiện học
toán, ...
- Môn tiếng Việt: Năng lực cốt lõi mà môn Tiếng Việt hình thành và phát triển
cho học sinh là năng lực ngôn ngữ (năng lực sử dụng Tiếng Việt - 4 kĩ năng:
Nghe- nói- đọc -viết)
- Hoạt động ứng dụng gồm: Năng lực chung và Năng lực chuyên môn: hệ thống hoá
kiến thức; phân tích tổng hợp kiến thức đã học vào cuộc sống thực tiễn; phát
hiện các nội dung đã học được ứng dụng trong các vấn đề, lĩnh vực khác nhau;
phát hiện các vấn đề trong thực tiễn và sử dụng kiến thức để giải thích và độc
lập sáng tạo trong việc xử lí các vấn đề thực tiễn.
3.Tầm quan trọng, nguyên tắc và cách thiết kế hoạt động ứng dụng:
- Tầm quan trọng: Giúp học sinh: Sử dụng KT&KN đã học để giải quyết các vấn
đề, nhiệm vụ trong thực tế; Khuyến khích học sinh nghiên cứu, sáng tạo, tìm ra
cái mới theo sự hiểu biết của mình; Tìm phương pháp giải quyết vấn đề và đưa ra
những cách giải quyết vấn đề khác nhau; góp phần hình thành năng lực cho học
sinh.
- Nguyên tắc thiết kế hoạt động ứng dụng: Đảm bảo tính mục tiêu của chương
trình; Đảm bảo tính chính xác, khoa học, hiện đại; Gần gũi với cuộc sống và
kinh nghiệm của học sinh; Phát huy tính tích cực tìm tòi, vận dụng tối đa kiến
thức đã học để giải quyết hiệu quả nhiệm vụ được đặt ra trong bài tập.
- Quy trình thiết kế hoạt động ứng dụng:
+Lựa
chọn đơn vị kiến thức, bối cảnh thực tiễn có liên quan
+ Xác định mục tiêu giáo dục
+ Thiết kế bài tập
theo mục tiêu
4. Định hướng thiết kế dạy học môn Toán theo định hướng phát
triểnnăng lực học sinh, gồm 5 bước:
Bước 1: Tình huống xuất phát/câu hỏi nêu vấn đề.
Đây là một tình huống do GV chủ động đưa ra như cách dẫn nhập vào bài học.
Bước 2: Giúp HS bộc lộ ý tưởng ban đầu. Đây là bước quan trọng của quá trình
dạy học theo hướng phát triển năng lực cho HS.
Bước
3: Đề xuất phương án thực hành/giải quyết vấn đề. Từ ý tưởng ban đầu của HS, GV
giúp HS đề xuất phương án đặt các câu hỏi giải quyết vấn đề.
Bước
4: Tiến hành giải quyết vấn đề. Từ các phương án giải quyết vấn đề mà HS nêu
ra, GV khéo léo nhận xét và gợi ý để HS lựa chọn phương án tiến hành.
Bước
5: Kết luận, hợp thức hóa kiến thức.
Qua buổi tập huấn, đội ngủ CB- GV của cả 03 đơn
vị đã nhận thức rõ hơn về
tầm quan trọng của dạy học theo định hướng phát triển năng lực trong giai đoạn
hiện nay; Hiểu
biết sâu
hơn về
năng lực học sinh tiểu học và dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Bước đầu đã nắm được các kĩ
năng cơ
bản về tổ chức
các hoạt động dạy học theo định hướng
phát triển năng
lực học sinh tiểu học. Sau khi được tập huấn, các nội dung này
sẽ được vận dụng vào quá trình dạy học một cách có hiệu quả