Kính thưa các thầy cô giáo,các em học sinh thân mến!
Mùa hè đã đến, nắng và nóng có thể đem đến cho chúng ta nhiều điều bất lợi như say nắng, say nóng, rôm sảy, bỏng nhẹ do nắng và có thể cả chứng ung thư da. Kèm theo với nắng là sự phát triển của nấm, vi khuẩn, virus và các loại côn trùng gây bệnh cho người. Do vậy hôm nay tôi sẽ tuyên truyền tới thầy cô và các em nguyên nhân, triệu chứng, biện pháp phòng chống say nắng, say nóng thường gặp trong mùa hè.
Say nắng, say nóng là hiện tượng rất thường gặp trong mùa hè.
Không chỉ có biểu hiện: mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt, nhức đầu,... mà còn có thể
gây đột quỵ, nếu không xử trí kịp thời có thể để lại các di chứng thần kinh
không hồi phục và tử vong. Do đó chúng ta cần hiểu được trong điều kiện, hoàn
cảnh nào con người dễ bị say nắng, say nóng để phòng tránh và cách xử trí khi
có người bị say nắng, say nóng, nhất là trong điều kiện thời tiết hiện nay.
Nguyên nhân say nắng: Khi lao động hoặc đi quá lâu ngoài trời
nhiều tia nắng sẽ chiếu thẳng vào vùng cổ gáy. Bệnh thường sẩy ra ở học sinh
sau khi chơi chạy nhẩy hay hoạt động nhiều trong hoàn cảnh nhiệt độ không khí
cao, độ ẩm tương đối cao ở trong những phòng học không được thông gió thoáng
khí tốt, gây cản trở qua trình thải nhiệt làm cho nhiệt độ ở trung tâm cơ thể
tăng cao vượt quá giới hạn an toàn ( 38,50C đôi khi cao tới 40 - 410C
) Như vậy say nắng thường biểu hiện nặng ngay từ đầu, có thể có nhiều dấu hiệu
thần kinh sớm, rất rõ tổn thương có thể hồi phục hoặc không hồi phục. Một số
trường hợp có thể có tụ máu dưới màng cứng và trong não.
Say nóng: Là tình trạng mất nước toàn thân kèm theo rối loạn
điều hòa thân nhiệt, rối loạn vận mạch mà bản chất là do trung tâm điều hòa
thân nhiệt không thích ứng với điều kiện thời tiết xung quanh. Thường gặp ở học
sinh khi hoạt động thể lực quá lâu quá sức ở ngoài trười nắng mà không đội mũ
nón để cho tia nắng mặt trời chiếu thẳng vào đầu hoặc gáy sẽ dẫn đến hiện tượng
lượng nhiệt sinh ra và lượng nhiệt hấp thu lớn hơn nhiều so với lượng nhiệt cơ
thể tỏa ra môi trường xung quanh. Do vậy trong say nóng, tình trạng mất nước
toàn thân là chủ yếu.
Biểu hiện khi bị say nắng, say nóng:
Say nắng và say nóng đều dẫn đến tình trạng tăng thân nhiệt
(tăng nhiệt độ so với mức bình thường; mức bình thường là 37độ, tăng là trên 37
độ). Khi thân nhiệt tăng sẽ dẫn tới tăng quá trình đào thải mồ hôi làm cơ thể
mất lượng nước lớn, hiện tượng này nếu không bù kịp thời sẽ dẫn tới hậu quả
giảm khối lượng tuần hoàn gây trụy mạch, rối loạn chất điện giải nặng có thể
gây tử vong và gây rối loạn chức năng của rất nhiều cơ quan như tim mạch, hô
hấp thần kinh….
Biểu hiện say nắng:
Nhẹ: Người vã mồ hôi, Nôn và buôn nôn, đau đầu và đau cơ, hoa
mắt, đau cơ và chuột rút, mạch nhanh, nhịp thở tăng.
Nặng: Rối loạn hô hấp, nhịp thở nhanh (bình thường NT là
18-20l/phút Mạch 70-80-l/phút). Nhịp thở 50-60 lần/ phút, mạch 100
lần/phút.Người tím tái, thân nhiệt tăng cao >40 độ có thể bị ngất.
Biểu hiện say nắng:
Nhẹ: Nôn và buôn nôn, đau đầu và đau cơ, hoa mắt, ù tai,
nhiệt độ cao hơn bình thường một chút.
Nặng: Rối loạn phản xạ, đôi khi có thể bị co giật mê sảng
hoặc ngất. Da đỏ nóng và không có mồ hôi thân nhiệt tăng cao >40 độ.
Cách xử trí:
Nhanh chóng đưa nạn nhân vào chỗ thoáng mát, nằm nghỉ ngơi,
quạt mát cho nạn nhân
Nới rộng cởi bỏ quần áo, dùng khăn nhúng vào nước mát trườm
lên người bệnh nhân
Cho nạn nhân uống nhiều nước, nếu tỉnh táo cho uống thuốc hạ
nhiệt (Paracetamol)
Trường hợp nạn nhân càng ngày nặng hơn phải chuyển ngay đến
cơ sở y tế gần nhất, trên đường đi vẫn phải chườm mát cho nạn nhân.
Biện pháp phòng chống say nắng, say nóng:
Không làm việc quá lâu, quá sức ngoài trời nắng hoặc trong
môi trường nóng bức, tránh các hoạt động thể lực quá sức; Uống đầy đủ nước khi
trời nắng ; Khi học tập ngoài trời giáo viên cần chọn chỗ mát có bóng cây và
cho các em tập vừa sức, yêu tiên những em mắc bệnh kinh niên. Khi đi làm, đi
học vào thời tiết nắng nóng chúng ta cần trang bị mũ nón, quần áo dài để chống
nắng.
An Thủy, ngày 05 tháng 4 năm 2024
Người thực hiện
Ngô Thị Lĩnh